NIEUWS  NOUVELLES  NEWS

 

Nautische Commissie

 

Er komt binnenkort mogelijk een einde aan de activiteiten van de Nautische Commissie. Nu de enig overblijvende expert heeft aangegeven een andere richting te willen uitgaan, dreigt er bij gebrek aan opvolging mogelijk een einde te komen aan een traditie van meer dan tweehonderd jaar.

 

De Nautische Commissie bij de Ondernemingsrechtbank Antwerpen is een gekend begrip in maritieme kringen. Zeker onder verzekeraars, technische experten en juristen is het instituut een vaste waarde. De Nautische Commissie onderzoekt nautische en maritieme incidenten, in opdracht van Belgische rechtbanken. Hoewel de samenwerkingsvorm en de naam meermaals gewijzigd werden, gaat de Nautische Commissie terug tot het Franse bewind in 1802, toen samen met de oprichting van een handelsrechtbank een onderzoeksorgaan opgericht werd voor de controle van averijgevallen.

Door de verbondenheid van de Commissie met de Ondernemingsrechtbank, is de objectiviteit van de onderzoekers steeds gegarandeerd en naar eigen zeggen “uniek in de wereld”.

 

Leegloop

De laatste jaren is het aantal experten bij de Nautische Commissie afgenomen. Op het hoogtepunt, in de jaren ’60, waren er ongeveer een tiental experten. Sinds de jaren ’90 slankte het aantal af naar een viertal nu, mede door de toenemende veiligheid van schepen door technologische hulpmiddelen en ‘containerisering’. Waar een tiental jaar geleden nog een viertal onderzoekers de opdrachten permanent verdeelden onder elkaar, blijft er vandaag alleen kapitein Jeroen Weyn over. Met veel inzet heeft hij de laatste twee jaar alle opdrachten noodgedwongen zelf uitgevoerd, wat absoluut geen evidentie was gelet op het vele weekend- en nachtwerk dat bij de job komt kijken. Hij wil zich in de toekomst professioneel meer richten op bemiddeling in maritieme zaken.
Samen met de Ondernemingsrechtbank en de maritieme kamer van het hof van beroep heeft Weyn de laatste jaren alle zeilen bijgezet om nieuwe mensen aan te trekken. Dat blijkt echter een veel moeilijkere taak dan verwacht. Naast de onregelmatige uren is het onzekere loon ook een factor waarom kandidaten afhaken. Kandidaten kiezen bijvoorbeeld liever voor een positie als loods waarbij werkzekerheid en een hoog loon altijd gegarandeerd zijn.

 

Best geplaatst

Experten van de Nautische Commissie zijn niet alleen erg in trek door hun objectiviteit, maar ook door hun vakkennis. Alle experten van de Nautische Commissie dienen in principe 5 jaar gevaren te hebben als gezagvoerder op een zeeschip. Door die vereiste zijn ze het beste geplaatst om een schadegeval te onderzoeken en advies te geven aan de rechtbank in moeilijke dossiers.

Zo onderzochten zij in het verleden zowat alle grote scheepsrampen die in Belgische wateren plaatsvonden, zoals het drama met de Herald of Free Enterprise in 1987. Recentere voorbeelden zijn het zinken van de Flinterstar  voor onze Belgische kust en het incident met de ‘HMM Algeciras’, die in december 2023 een havenkraan raakte bij het aanmeren.

 

Kandidaten gezocht

Het schip is echter nog niet volledig gezonken. Weyn heeft naar eigen zeggen geen harde deadline gesteld en is steeds bereid om mee naar oplossingen te zoeken. De Ondernemingsrechtbank en de maritieme kamer van het Hof van Beroep doen intussen een ultieme poging om de Nautische Commissie nieuw leven in te blazen. Er wordt nog altijd actief gezocht naar kandidaten. Geïnteresseerden kunnen zich melden bij de Nautische Commissie.
Als niemand gevonden wordt, staat er ook een alternatief plan in de steigers. Er wordt bekeken of de Nautische Commissie niet anders georganiseerd en gefinancierd kan worden. Zo zou een publiek-private samenwerking met medewerking van een aantal belangengroepen en publieke organen, meer financiële zekerheid kunnen bieden aan de experten. Ook de aanwervingsvoorwaarden zouden mogelijk versoepeld kunnen worden zodat er meer personen in aanmerking kunnen komen als expert, zonder af te doen aan de objectiviteit en vakkennis. Het zou een spijtige zaak zijn voor de hele juridische maritieme wereld dat de Nautische Commissie voorgoed zou verdwijnen, daar lijkt iedereen het over eens.

 

Maintenant que le seul expert restant a indiqué vouloir aller dans une direction différente, une tradition de plus de deux cents ans risque de prendre fin faute de suivi. La Commission Nautique du Tribunal de Commerce d'Anvers est un concept bien connu dans le milieu maritime. L'institut est connu, notamment auprès des assureurs, des experts techniques et des avocats. La Commission Nautique enquête sur les incidents nautiques et maritimes, pour le compte des tribunaux belges. Bien que la forme de la coopération et le nom aient été modifiés à plusieurs reprises, la Commission nautique remonte à la domination française en 1802, lorsque, parallèlement à la création d'un tribunal de commerce, un organisme d'enquête fut créé pour contrôler les cas de dommages. Grâce aux liens de la Commission avec le Tribunal des Entreprises, l'objectivité des chercheurs est toujours garantie et, selon leurs propres termes, "unique au monde".

 

Commission Maritime

 

Déflation

Le nombre d'experts à la Commission Nautique a diminué ces dernières années. À son apogée, dans les années 1960, il y avait une douzaine d’experts. Depuis les années 1990, ce nombre est tombé à environ quatre, en partie à cause de la sécurité croissante des navires grâce aux aides technologiques et à la « conteneurisation ». Alors qu'il y a une douzaine d'années, quatre chercheurs se partageaient les tâches en permanence, il ne reste aujourd'hui que le capitaine Jeroen Weyn. Avec beaucoup de dévouement, il a été contraint d'effectuer lui-même toutes les missions au cours des deux dernières années, ce qui n'était absolument pas facile compte tenu de la quantité de travail de week-end et de nuit qui accompagne ce travail. À l’avenir, il souhaite se concentrer de manière plus professionnelle sur la médiation en matière maritime. En collaboration avec l'Enterprise Court et la chambre maritime de la Cour d'appel, Weyn a tout mis en œuvre ces dernières années pour attirer de nouvelles personnes. Cependant, cela s’avère être une tâche beaucoup plus difficile que prévu. Outre les horaires irréguliers, la rémunération incertaine est également un facteur d'abandon des candidats. Par exemple, les candidats préfèrent opter pour un poste de pilote où la sécurité d'emploi et un salaire élevé sont toujours garantis.

 

Le mieux placé

Les experts de la Commission Nautique sont recherchés non seulement en raison de leur objectivité, mais aussi en raison de leurs connaissances professionnelles. En principe, tous les experts de la Commission Nautique doivent avoir navigué en tant que capitaine sur un navire de mer pendant 5 ans. Cette exigence les place dans la meilleure position pour enquêter sur une réclamation et fournir des conseils au tribunal dans les cas difficiles. Dans le passé, ils ont enquêté sur presque toutes les grandes catastrophes maritimes survenues dans les eaux belges, comme la tragédie du Herald of Free Enterprise en 1987. Des exemples plus récents sont le naufrage du Flinterstar au large de nos côtes belges et l'incident du 'HMM Algésiras qui a heurté une grue portuaire lors de son amarrage en décembre 2023.

 

Candidats recherchés

Cependant, le navire n’a pas encore complètement coulé. Weyn dit qu'il n'a pas fixé de date limite et qu'il est toujours prêt à aider à trouver des solutions. Le Tribunal des sociétés et la chambre maritime de la Cour d'appel tentent désormais une dernière tentative pour relancer la Commission nautique. Les candidats sont toujours activement recherchés. Les personnes intéressées peuvent contacter la Commission Nautique. Si personne n’est trouvé, un plan alternatif est également en préparation. On examine si la Commission Nautique ne pourrait pas être organisée et financée différemment. Par exemple, un partenariat public-privé avec la coopération d'un certain nombre de groupes d'intérêt et d'organismes publics pourrait offrir une plus grande sécurité financière aux experts. Les conditions de recrutement pourraient également être assouplies afin qu'un plus grand nombre de personnes puissent se qualifier comme experts, sans compromettre l'objectivité et les connaissances professionnelles. Ce serait une honte pour l’ensemble du monde juridique maritime si la Commission Nautique devait disparaître à jamais, tout le monde semble d’accord là-dessus.

 

 

 

  LMB-BML 2007 Webmaster & designer: Cmdt. André Jehaes - email andre.jehaes@lmb-bml.be